Tips Tegen Tunnelvrees

Rob Hendriksen
26 augustus 2019

Het aantal tunnels stijgt. Niet alleen landen als Duitsland, Oostenrijk Zwitserland, Italië en Noorwegen, maar ook Nederland kent behoorlijk wat tunnels. Er zijn veel mensen die last hebben van een beklemmend gevoel bij het rijden in een tunnel. Dat kan variëren van angst voor onverwachte situaties tot echte claustrofobie. Daarom een aantal tips voor het rijden in tunnels.

Is er iets tegen tunnelvrees te doen? Er is zeker wat tegen tunnelvrees te doen. Bij niet al te ernstige klachten, zoals alleen een onprettig gevoel, kun je eerst oefenen als bijrijder in korte tunnels en dit verder opvoeren en uiteindelijk alleen rijden met een motorrijder die voor je rijdt. Begin ook hier met korte tunnels. Als de klachten ernstiger van aard zijn als hyperventilatie en echte paniek, is het verstandig een paar keer een psycholoog te raadplegen en dan pas te oefenen met een extra motorrijder in korte tunnels.

Hieronder gaan we wat dieper in op de angst die je kan hebben in tunnels en wat je eraan zou kunnen doen.

Wat is de angst van een tunnel?

Het rijden in tunnels kan zorgen voor onzekerheid en angst. Deze angst komt gedeeltelijk door de dreiging om vast te komen te zitten in de tunnel als gevolg van ongelukken of calamiteiten. Ook is er de angst om iets te raken – de wand van de tunnel die je ziet, andere voertuigen of een object. En dan is er nog de angst om niet te kunnen ontsnappen in geval van brand of het instorten van de tunnel.

  • Angst voor vastzitten in tunnel bij ongelukken
  • Angst iets te raken in de tunnel (wand, voertuigen, objecten)
  • Angst niet weg te kunnen bij brand, instorten, overstroming

Vaak worden tunnels onder water als meest gevaarlijk beschouwd. Hoe langer de tunnel, hoe angstiger mensen worden. Dit omdat men in dat geval langere tijd aan die ogenschijnlijk gevaarlijke situatie wordt blootgesteld.

Kleine tunneltjes langs het Gardameer. Foto:  Gardesana road with tunnel and vehicles

Meer ongelukken in de buurt van tunnels

Procentueel stijgt het aantal ongelukken in de buurt van een tunnel. Dit komt omdat de doorstroming in het gedrang komt, omdat elke verkeersdeelnemer anders op een tunnel reageert.

Bij het inrijden van een tunnel moeten je ogen zich aanpassen aan het verminderde licht. Dit is vooral het geval bij langere tunnels, waar geen licht van de uitgang van de tunnel aan het andere eind naar binnen valt.

Ook de schittering die zich voordoet bij het inrijden van een tunnel, en dan vooral in warmere streken. Daar waar de zon strak aan de hemel staat, kan het ervoor zorgen dat je door het contrast bij het binnenrijden van de tunnel tijdelijk verblind wordt.

Doordat je ogen zich aan moeten passen, kun je je onzeker voelen, wat invloed heeft op je rijgedrag en waardoor de verkeersveiligheid in gevaar kan komen. Veel weggebruikers schrikken wanneer ze een tunnel inrijden en remmen als gevolg daarvan af.

Door een daling in het wegdek rijden ze vervolgens tot het midden van de tunnel flink hard door. De inhaalmanoeuvres in tunnels zijn vaak gevaarlijk, automobilisten houden onvoldoende afstand en velen rijden zonder verlichting de tunnel in.

Dit is het standaardgedrag, dat we bijna allemaal vertonen als zich geen problemen in de tunnel voordoen. Optische illusies doen zich vaak voor bij het inrijden van een tunnel, dit onder meer als gevolg van de lichtverandering.

Bij het uitrijden van de tunnel moeten je ogen altijd weer even wennen aan het licht. Foto: Tunnel

Optische illusies in een tunnel

Ook in de tunnel kunnen zich optische illusies voordoen. Doordat bijvoorbeeld de bovenkant (het plafond) van de tunnel lager wordt in hoogte kun je denken dat de weg smaller wordt of stijgt. Hetzelfde krijg je met bepaalde lichteffecten. Door het dicht op elkaar plaatsen van veel lichtjes aan de zijkant van de tunnel krijg je het gevoel of je hard rijdt (Schipholtunnel).

Vanwege technische en financiële beperkingen is het licht in een tunnel vaak beperkt, wat het gevoel van claustrofobie versterkt. Dit is vooral het geval als de weg waar je op rijdt zich dicht bij de wand van de tunnel bevindt.

Bij het inrijden van een tunnel met een steile wand ben je al gauw geneigd meer naar het midden van de weg te gaan rijden. Mensen gaan krampachtiger sturen en voorzichtiger rijden in een tunnel, vooral omdat de rijstrook meestal smaller wordt.

Ook heeft dit te maken met het perifere gezichtsveld. Te veel stimulering van je perifere gezichtsveld wordt als erg onplezierig ervaren. Een tunnelwand die zich dicht bij de rijbaan bevindt, zorgt voor veel visuele stimulering.

Als de rijder zijn snelheid niet aanpast, dan kan het zijn dat de rijtaak daardoor meer van hem vergt dan hij aankan, waardoor hij van de rijbaan af kan raken. Past hij zijn snelheid te abrupt aan, dan kan het achteropkomende verkeer daar hinder van ondervinden.

Tunnelvrees bij motorrijders

Tunnelvrees komt uiteraard ook bij motorrijders voor. Bij sommigen gaat het zover, dat wanneer hun vizier in een tunnel beslaat, ze niet in staat zijn de hand van het stuur te nemen om deze te openen. Zo wordt het alsmaar donkerder en angst slaat over mogelijk over in paniek.

Tunnelvrees komt meer voor bij ouderen dan bij jongeren, dit als gevolg van het afnemen van de visuele vermogens bij het ouder worden. De angst is een soort overreactie, het concentreren op alles wat maar gevaarlijk en belangrijk kan zijn.

Daardoor worden je hersenen overbelast, omdat je op dingen zit te letten die niet aan de orde zijn. Je hersenen hebben geen ruimte over om je aandacht op belangrijke zaken te richten.

De ogen sturen informatie naar je hersenen. Daar wachten de synapsen die de zenuwcellen met elkaar verbinden. Als de adrenaline toevoer optimaal is, werken ze optimaal.

Door de adrenaline als gevolg van stress klopt je hart sneller, je spieren zijn sterker, er stroomt meer bloed door je aderen. Door nervositeit, opwinding of prestatiedrang kan je adrenalinespiegel echter zover stijgen dat je synapsen blokkeren en opgeslagen gegevens, informatie, beelden e.d. niet of onvolledig worden doorgegeven. Oftewel: je hebt een blackout.

Motor komt net uit tunneltje, in de Alpen in de regio Haute Provence (Frankrijk). Foto:  Motor in de Route des Cretes

Concentreren op je taak

Vraag en aanbod van informatie bepalen onder andere de mate van concentratie. De snelheid waarmee je in staat bent informatie op te slaan is hierbij van belang. Krijg je te weinig informatie, dan ben je ongeconcentreerd. Komt er te veel informatie op je af, dan begrijp je er niets meer van.

Concentratie betekent doelgerichte geestelijke energie, innerlijke waakzaamheid. Als we eenmaal weten hoe we ons moeten concentreren, dan is er weinig ruimte meer voor angstgevoelens.

De gedachte iets te moeten doen wat we niet willen, lokt een stroom negatieve gevoelens en gedachten uit. Als je gestresst, moe, in slechte lichamelijke toestand verkeert of ziek bent, heb je vaak niet genoeg energie om je te concentreren. Bestaande angstgevoelens kunnen daardoor versterkt worden.

Voer een goed gesprek met jezelf

Therapeuten raden bij angst zelfgesprekken aan. In principe zijn we namelijk zelf de enige persoon met wie we nooit een goed gesprek voeren. Het kan helpen van tevoren in gedachten de situatie onder ogen te zien, je de situatie voor te stellen en je er zelf hardop van te overtuigen dat het echt niet gevaarlijk is.

Zet je vizier voor de tunnel wijd open en ga hardop tegen jezelf praten om jezelf ervan te overtuigen dat je het kunt en dat je de situatie onder controle hebt. Zeg tegen jezelf dat je rustig moet blijven ademen en je spieren ontspannen.

Om van angst af te komen moet je handelen. Het maakt niet uit wat deze handeling inhoudt, als er maar gehandeld wordt. Dat is toegeven aan het vecht- of vluchtgedrag waarvoor de adrenaline bedoeld is. Daarom helpt het bijvoorbeeld goed om hardop te gaan zingen (praten) als je een tunnel inrijdt.

Wie lang en vaak genoeg wordt blootgesteld aan het rijden in een tunnel, krijgt geleidelijk aan minder last van zijn fobie, doordat gewenning optreedt. Kom je angsten onder ogen door geleidelijk eerst door een kleine tunnel te rijden, dan iets langere en meer gevreesde tunnels.

Probeer rationeel te denken in plaats van het slechtste scenario in gedachten te houden. Ademhalingsoefeningen, jezelf bevestigen en je geest afleiden kan hierbij helpen.

Gelukkig is er ook nog wel wat leuks aan een tunnel, het geluid…………..

Algemene tips voor het rijden in een tunnel

Je moet altijd voorzichtig zijn bij het rijden, maar neem de verkeersregels extra in acht als je door een tunnel rijdt. Tunnels vernauwen zich vaak, waardoor er weinig ruimte overblijft voor het maken van fouten.

Een ongeluk in een tunnel kan behoorlijke vertragingen en opstoppingen veroorzaken en voor hulpverleners kost het extra tijd op de plaats van het ongeval te arriveren.

  • Doe je lichten aan en zet je zonnebril af en je vizier omhoog voor je de tunnel in rijdt.
  • Volg de richting aangegeven op signaleringsborden
  • Houd je aan de aangegeven snelheid.
  • Keer nooit in een tunnel.
  • Neem ruime afstand tot het verkeer voor je (ten minste drie seconden).
  • Probeer niet plotseling te remmen, vooral in spitsuren als filevorming en plotselinge verkeersopstoppingen onverwacht opduiken.
  • In de buurt van een tunnel extra voorzichtig zijn met het oprijden van de weg.
  • Kijk vooral uit bij tunnels in de bergen. Veel tunnels, vooral in de Alpen, hebben geen verlichting. Plotseling zie je geen hand meer voor je ogen.
  • Vaak zitten er scherpe bochten in. Houd er rekening mee dat er tegemoetkomend verkeer kan naderen.
  • Ook het wegdek is vaak nat omdat het slecht opdroogt. Vooral bij vorst kan dit gevaren opleveren. Vermijd onnodige rijstrookwisselingen en pas je snelheid aan.

Een tip is om één oog te sluiten. voor je de tunnel inrijdt, zodat dit oog zich alvast aangepast heeft aan het donker

Tips voor calamiteiten in tunnels

De meeste lange tunnels hebben voorzieningen om het risico op ongelukken te minimaliseren en de overlast voor het andere verkeer bij een ongeval te beperken. Dit is vooral het geval in Nederland.

Meestal zijn er speciale nooduitgangen, noodtelefoons en sprinklers, een tunnel operator, camera’s, een signaleringssysteem en speakers. Weggebruikers die te maken krijgen met een tunnelongeval laten hun voertuig staan, lopen keurig naar de vluchtdeuren en verdwijnen vervolgens in het middenkanaal, dat beschermd is tegen hitte en rook.

Zo zou het moeten gaan volgens de ‘veiligheidsfilosofie’ van tunnels. De praktijk wijst anders uit. Als er bij een tunnelongeval hitte, rook en giftige gassen vrijkomen, dan is er direct levensgevaar voor de tunnel gebruikers.

Hulpverleners zijn er vaak pas na tien minuten en dus is de zelfredzaamheid van de tunnel gebruiker net na de ramp van groot belang. Uit onderzoek is gebleken dat mensen passief in hun voertuig blijven zitten als zich voor hen een rokende vrachtauto bevindt.

Daarna overheerst de passiviteit. Mensen blijven in de auto zitten, zelfs als de eerste tien auto’s volledig in de rook verdwijnen. Pas als de tunneloperator ‘explosiegevaar’ of ‘tunnel verlaten’ omroept, verlaten automobilisten hun auto.

Tunnel Veiligheid-checklist:

  • Kijk hoe lang de tunnel is
  • Zet je vizier omhoog
  • Zet je zonnebril af (tenzij je voorgeschreven glazen hebt)
  • Controleer de elektronische berichtgeving voor instructies
  • Houd voldoende afstand van het verkeer voor je
  • Vermijd onnodige wisselingen van rijstrook
  • Houd de nooduitgangen in de gaten
  • Blijf kalm bij een noodgeval

Wat te doen bij brand:

  • Achter de brand blijven, want de rook verplaatst zich normaal gesproken in de rijrichting
  • Zet je motor aan de kant en verlaat de tunnel zo snel mogelijk via een van de nooduitgangen

Video van de ANWB met tips bij calamiteiten in een tunnel

Eigen angstige ervaringen in een tunnel met de auto

Zelf heb ik tienduizenden keren door tunnels gereden, lang, kort, in Nederland, in het buitenland, met de auto, met de motor, noem het maar op, ik heb er echt veel gehad.

En ja, er gebeurd wel eens wat in een tunnel, maar gelukkig gaat alles in de meeste gevallen gewoon goed. Zeker als je zelf rustig met het verkeer meerijdt en ruime afstand houd, dan kun je genoeg anticiperen op de fouten van anderen.

Het afstand houden heeft mij al een paar keer gered. Zo kwam ik met mijn gezin in de auto een keer een tunnel uit in het buitenland en was er een ongeluk direct aan het eind van de tunnel. De tunnel eindigde ook in een bocht, dus je had geen zicht op deze situatie.

Ik moest echt van 100 km/uur naar 0 km/uur. Gelukkig had ik genoeg afstand en kon ik krachtig remmen, maar door de afstand die ik had gehouden hoefde ik niet voluit te remmen, want ik wist dat er ook achter mij auto’s reden. Dit was een behoorlijk angstige situatie, niet zozeer op het moment, maar meer achteraf, dan denk je toch even wat er allemaal had kunnen gebeuren.

Mijn ervaring met tunnelvrees met de motor

De tunnelvrees waar dit artikel over gaat heb ik ook gehad. Het was een tunnel in de Alpen, ik denk in Oostenrijk. Tijdens een motorvakantie met vrienden reden we op een gegeven moment een grote tunnel in.

Wat ik niet had gezien, was een bordje waarop stond hoe lang deze tunnel was. Ik zag gewoon een tunnel en het leek op een soort tunnel zoals we die ook in Nederland hebben, denk aan een Coentunnel of een Botlektunnel. Groot en verlicht, dus niet zo een klein tunneltje, waar je er ook veel van hebt in Oostenrijk.

Na het inrijden was er voor mij niets aan de hand, maar na een paar minuten rijden in deze tunnel kreeg ik een heel raar gevoel. Normaal gesproken ben je binnen enkele minuten toch wel een tunnel uit. Maar het duurde en het duurde maar, er kwam geen eind aan. Ik kon ook letterlijk niet het eind van de tunnel zien.

Communiceren op de motor gaat niet zonder communicatie middelen, dus wat er in de helm van mijn motorvrienden omging, geen idee. In de tunnel stonk het ook behoorlijk naar uitlaatgassen.

Na een aantal minuten had ik mezelf aardig gek gemaakt, ik had nog nooit zo lang in een tunnel gereden. Het leek wel of ik in een film beland was met een oneindige tunnel en ik dacht dat ik bedwelmd zou kunnen worden door de uitlaatgassen die ik continue rook.

Aangezien je verder geen keus hebt en de andere motorrijders ook gewoon doorreden, heb ik mij vooral op mijn taak gefocust. Dus om geconcentreerd te blijven rijden en al die nare gevoelens zoveel mogelijk te laten voor wat het is. Dat was achteraf gezien de beste keuze, want er was gelukkig licht aan het eind van de tunnel.

Kijk vooraf naar de tunnellengte

Zoals gezegd, welke tunnel het was weet ik niet, maar om een idee te geven. In Oostenrijk is volgens Wikipedia de langste tunnel bijna 14 kilometer lang, dat is de Arlberg Strassentunnel. In deze tunnel mag je 80 kilometer per uur rijden. Dan ben je dus zo een 10 minuten bezig om door deze tunnel te rijden, dat is best lang.

Ondertussen weet ik nu dus dat er ook hele lange tunnels zijn, daarvoor had ik er nog nooit mee te maken gehad. Ook weet ik dat er ventilatiesystemen in tunnels zijn. Je zal altijd wel wat kunnen ruiken, maar er wordt ook geventileerd.

Zo een lange tunnel vind ik nog steeds niet prettig, maar het is belangrijk dat je weet dat ze bestaan. Als je dan ook nog weet hoe lang de tunnel is voordat je erin gaat, dan wordt je niet verrast door de lengte van de tunnel en de lange tijd dat je door de tunnel moet rijden.

Tip: Check de bordjes met tunnellengte hoe lang de tunnel is voordat je erin gaat

Een tunnel van 880 meter zoals je op het bordje kunt zien. Foto: Tunnel

Heb Jij Nog Tips Voor Tunnels?

Een tunnel blijft altijd toch wat gevaarlijker, door het mindere zicht, minder uitwijkmogelijkheden en soms onvoorspelbaar gedrag van andere weggebruikers. 

Heb jij een ervaring of tips die je wilt delen over het rijden door tunnels?

Reageer op dit artikel, scroll verder naar beneden om een reactie te plaatsen , ik zie je reactie echt graag. Verbeterpunten of tips voor goede of goedkope verzekeringen worden zeker in het artikel meegenomen en komen in ieder geval bij de reacties te staan, laat van je horen en help anderen met hun keuze.

Bovenste foto © Bikers tour along Europe

Oke, wat nu?

Hoi, ik ben Rob . Als je dit artikel leuk vond, wil je misschien ook zien: